در حرم مطهر امام رضا عليه‌السلام، مانند بسياری از ديگر مزارات اوليای الهی، در امتداد جهات مختلف ضريح مطهر، پنجره‌های مشبّک فلزی نصب شده است که فضای پشت آن‌ها محل عرض سلام و ارادت و حاجت‌خواهی است. در ساخت پنجره‌های حرم امام رضا عليه‌السلام بيشتر طرح محرابی مدّ نظر قرار گرفته و از فلزات و آلياژهايی مانند برنج و ورشو و نقره و مس استفاده شده و برخی از آن‌ها با طلا آرايش يافته است.

در حال حاضر شش پنجره در گوشه و کنار حرم نصب است.
اما به‌جز آن، پنجره‌های ديگری هم به شرح زير، بوده، که در منابع تاريخی از آن‌ها ياد شده است:

پنجره آهنی ضلع شرقی گنبد حاتم‌خانی
پنجره نقره ميان توحيدخانه و رواق دارالفيض (که در زمان پهلوی اول برداشته شد)
پنجره‌ای مانند پنجره قديم صحن انقلاب، ميان گنبد الله‌ورديخان و گنبد حاتم‌خانی
پنجره ميان صفّه مقبره عباس‌ميرزا در دارالحفّاظ و مسجد گوهرشاد

مشخصات پنجره‌های کنونی حرم مطهر در سال 1396 هجری شمسی بدين گونه است:

1. پنجره فولاد صحن انقلاب

در ضلع شمالی رواق توحيدخانه (رواق مخصوص بانوان) در سمت چپ ايوان طلای نادری.
تاريخ ساخت اين پنجره به پيش از بنای صحن عتيق(سده يازدهم) برمی‌گردد، و بنا به گزارش‌های تاريخی، در اواخر سده دهم پنجره‌ای فولادی در همين مکان نصب بوده، در اسناد دوره صفوی و دوره افشاری هم از وجود پنجره‌ای با نام «پنجره فولاد» در همين جا ياد شده است. اسناد عصر قاجار نيز نشان می‌دهد که در همين مکان، يک پنجره ساده برنجی با سه دهانه و يک خَفَنگ بزرگ نصب بوده است. اين خَفَنگ احتمالاً در دوره پهلوی برداشته شده و تنها خودِ پنجره‌ها در جای خود باقی مانده است.
توضيح اين‌که خَفَنگ عبارت است از قاب يا زِهواری بزرگ و کتيبه‌مانند که به صورت افقی بالای درها و پنجره‌ها قرار می‌گيرد و درون آن غالباً با شيشه يا شبکه‌های چوبی يا فلزی پوشيده می‌شود).

پس از انقلاب اسلامی، پنجره فولاد به موزه انتقال يافت و پنجره‌ای تازه به جای آن قرار گرفت. با اين که در ساخت پنجره جديد به جای فولاد از آلياژ برنج و آبکاری طلا استفاده شده، اما هم‌چنان به «پنجره فولاد» مشهور است. اين پنجره با حدود چهارونيم متر ارتفاع و چهارونيم متر عرض، سه دهانه به شکل محراب دارد و در بالای هر دهانه خَفَنگ يا قابی مستطيل شکل است و اطراف آن با کاشی و نگاره‌های ختايی آرايش يافته است.

آن چه در فرهنگ عامه، و ادبيات مذهبی که از «پنجره فولاد» نام برده شده، به همين پنجره اشاره دارد، در صحن عتيق/کهنه/ انقلاب که ايوان ساعت، ايوان طلای نادری، برج نقاره‌خانه، سازه سقاخانه نيز در کنار اين پنجره طلايی به آن شکوهی چشمگير داده است.
مشخصات پنجره فولادی زرکوب که اکنون در موزه آستان قدس نگهداری می‌شود:
اين پنجره دولنگه از ساخته‌های دوره تيموری و متعلق به سال 817 ق است و 125 در 99 سانتيمتر طول و عرض دارد. چهارچوب آن از فولاد است و روی آن با ميله‌های فولادی، نقوش هندسی کار شده و کتيبه‌هايی به خط نسخ و ثلث دارد.
در بالا و پايين پنجره، کتيبه‌های زرينی به خط نسخ برجسته نوشته شده که به مرور زمان کمی محو شده و تنها بعضی از عبارات آن بدين ترتيب خوانا است.
بالا: «اَمر بعمارة هذه البنجرة من خاص ماله السلطان الاعظم مالک رقاب الامم معز الدنيا و الدين شاهرخ بهادر خلد الله ملکه»
پايين، راست: «اعز لمولانا السلطان المعظم مالک رقاب الامم سلطان سلاطين العرب و العجم تمت فی شهور محرم من سنة سبع عشر و ثمانمائة»
پايين، چپ: «عمل استاد شيخ علی خودگر بخارائی عمل استادان کوفت‌گر مولانا شمس طبسی و استاد محمود کوفت‌گر و استاد با سعادت و شرافت خواجه حسين زاهد»
ميانه: «عمل حاجی محمد بن علی حافظ اسفراينی تمت فی شهور محرم سنة سبع عشر و ثمانمائة»

دور تا دور دو لنگه پنجره، با خط نسخ زرين، صلوات بر پيامبر و امامان معصوم نوشته شده و در فاصله آن، عبارت «القدرة لله» تکرار شده است.
اين پنجره را محمد بيگ ترکمان در سال 984 ق در زمان شاه سلطان حسين صفوی تعمير کرده است.

پنجره فولاد صحن عتیق در دوره قاجار
اين پنجره برنجی با ورقه‌های مس و آبکاری طلا، در سمت چپ ايوان طلای واقع در صحن جمهوری اسلامی قرار دارد و از آن‌جا رواق دارالولايه ديده می‌شود که تا مسجدبالاسر امتداد دارد. اين پنجره نيز مانند پنجره صحن عتيق، سه دهانه محرابی، و مشبّک‌هايی مربّع‌شکل دارد. در کتيبه‌های اين پنجره، آياتی از سوره کوثر به خط ثلث، با آبکاری طلا بر زمينه لاجوردی نوشته شده و در ميان خطوط ميناکاری برجسته‌ای به چشم می‌خورد.: خَفَنگ محرابی‌شکل بالای کتيبه‌ها، آراسته به قابی چندضلعی است که در آن به خط ثلث برجسته بر زمينه آبی لاجوردی، نوشته شده است: «فاخلع نعليک انّک بالواد المقدس طوی/ صدق الله العلی العظيم»
در دو کاشی‌های لَچَکی بالای پنجره نقش سيمرغی ديده می‌شود و دورتادور پنجره، سوره شمس نوشته شده و عبارت «يا قاضی الحاجات» تکرار گرديده است.
همه اين خطوط زيبا با تلاش و هنرنمايی استاد موحّد قمی در سال 1369ش/ 1410ق نگارش يافته است.
 
2. پنجره دارالاجابه
رواق دارالاجابه در زير رواق دارالولايه در قسمت غربی مسجد بالاسر قرار دارد که راه سرداب مطهر حضرت هم از همان‌جا است.

در نزديک‌ترين ديوار شرقی اين رواق به سرداب، پنجره‌ای از جنس طلا و نقره است که به زير بقعه مطهر گشوده می‌شود. شکل ظاهری اين پنجره مانند ضريح پيشين امام رضا(ع) يا همان ضريح معروف به شير و شکر است که پنج دهانه با طرح محراب هندی دارد و در اطراف آن بخش‌هايی از دعای کميل قلمکاری شده است.

کتيبه‌های بالای اين پنجره نيز قلمکاری آيه 32 سوره توبه با خط ثلث استاد موحّد است
يريدون أن يطفؤا نور الله بأفواههم و يأبی الله إلا أن يتمّ نوره و لو کره الکافرون

و در دو سوی آن نيز حديث شريف ولايت نگاشته شده است.
لااله الا الله حصنی و من دخل حصنی امن من عذابی

3. پنجره دارالولايه
اين پنجره در فاصله مسجد بالاسر و رواق دارالولايه و دارالاخلاص قرار دارد. وقتی در دارالاخلاص رو به قبله بايستيد، در سمت راست خود پنجره چوبی ساده‌ای ديده می‌شود. اين بخش داخلی پنجره است، اما نمای اصلی آن که از دارالولايه قابل ديدن است، جنس نقره دارد و در بخش‌هايی از آن نيز طلا به کار رفته است و طرح کلی آن، همانند پنجره طبقه زيرين آن در دارالاجابه، سبک پنج‌دهانه محرابی با شيوه هندی، و برداشتی از طرح پنجره‌های ضريح شير و شکر است. دو رديف کتيبه، هشت طرح با قاب‌های ميناکاری، و عباراتی از دعای کميل به خط سفيد در زمينه لاجوردی از ويژگی‌های اين پنجره است.

در رديف اول: يا من اسمه دواء و ذکره شفاء
در رديف دوم آن هم صلوات خاصه حضرت رضا عليه‌السلام نوشته شده است.
در دو طرف اين پنجره، بيتی از حافظ شيرازی خودنمايی می‌کند که زبان حال زائران شيفته است:
فقير و خسته به درگاهت آمدم، رحمی!
که جز ولای تواَم، نيست هيچ دستاويز

4. پنجره دارالسياده
از مسجد بالاسر که بيرون می‌آييد، وارد رواق دارالسياده می‌شويد و روبروی شما رواق کوچی به نام دارالاخلاص است، در سمتِ راست، پنجره‌ای است که به دارالشّرَف ـ رواق مخصوص بانوان ـ ارتباط دارد.

بدنه اصلی پنجره از جهت جنوبِ رواقِ مخصوص بانوان ديده می‌شود. جنس آن از نقره است و سه دهانه طاق محرابی هندی دارد و همه لچکی‌های آن با نگاره‌های گياهی و اسليمی و هنر قلمزنی آراسته شده است. اين نمای پنجره از سمتِ رواق مردانه دارالسياده ديده نمی‌شود، بلکه بايد به دارالشرف رفت و نمای زيبای آن را ديد.
در دوره قاجار، فضای بين مسجد بالاسر و رواق دارالسياده با پنجره‌‌ای ديگر از جنس نقره و شبکه‌های چوبی و شيشه‌های رنگین جدا شده بود. در دوره پهلوی دوم، اين پنجره با پنجره ديگری عوض شد و تنها خَفَنگ چوبی آن باقی ماند. پس از پيروزی انقلاب اسلامی، با برداشتن اين پنجره راه مسجد بالاسر به دارالسياده باز شد، و بدنه اصلی پنجره به جای کنونی آن در فاصله ميان دارالشرف و دارالاخلاص انتقال يافت، و آن خَفَنگ چوبی زيبا، به موزه منتقل گرديد.

5. پنجره مسجد گوهرشاد
تا همين يک ماه پيش (زمستان 95) از سمت مسجد گوهرشاد و در کنار کفشداری، ايوان و غرفه کوچکی بود که از لابلای قاب‌های چوبی پنجره‌های آن می‌شد ضريح مطهر را از سمتِ پيشِ‌رو يا دارالحفّاظ زيارت کرد.
اخيراً در جلو اين ايوان کوچک نيز، پنجره‌ای فولادی نصب شده و در حقيقت ششمين و آخرين پنجره رو به ضريح منوّر هشتمين امام نصب گرديده است.
اين پنجره سه دهانه دارد و بر بالای آن با رنگ سفيد در ترنجی بر زمينه آبی لاجوردی آيه شريفه
سلام عليکم طبتم فادخلوها خالدين»
نوشته شده، و بر چهار بخش بالای سه دهانه آن اين شعر زيبای جامی جلوه‌گری می‌کند:
سلام علی آل طه و ياسين
سلام علی آل خيرالنبيين
سلام علی روضة حلَّ فيها
امام يباهی به الملک و الدين